anlatamadım
New member
Endemik bitkiler, kendi çeşitlerinin en nadide örnekleri diyebiliriz. Yalnızca dünyanın bir yerinde yetişmesi bir kenara eşi gibisi bulunmadığı için pek değerlilier ve bununla birlikte hoşlar. Bu üzere bitkilerin korunması ve tiplerinin tükenmemesine dikkat etmek gerek.
Ne kadar günümüz şartlarında eskiye kıyasla yeşili daha az görüyor olsak bile hala biroldukça ormanlık vb. arazi kendi hoşluğunu muhafazaya devam ediyor. Olağan ki birfazlaca yerde de endemik bitkiler üremeye devam ediyor. Pekala nedir bu endemik bitki ve niye ismi endemik bitki?
Endemik bitki nedir?
Endemik ismi Yunanca’daki “endemos” (indigenos) sözünden gelmektedir. Endemik bitki dünyanın sadece tek bir yerinde yetişen özel bitkilere verilen genel bir isimdir ve Türkiye yaklaşık 3000 kadar endemik bitkiye mesken sahipliği yapıyor. Öteki bir deyişle Türkiye’deki bitkilerin %30’u endemik bitki cinsinde.
Türkiye’nin bu kadar fazla endemik bitkiye konut sahipliği yapmasının niçini ise en başta ve en büyük olarak sahip olduğu coğrafik pozisyonun getirileri diyebiliriz. Dört mevsime birden elverişli olması, yağış tarafından güçlü oluşu, dağlık ve engebeli yerlerin bolluğu yardımıyla endemik bitkilerin oluşumu için uygun bir ekosistem oluşabiliyor. Bu endomik bitkilerden birkaçı ise şöyle:
Türkiyede yetişen 10 endemik bitki:
En sık görüldüğü bölgeler Konya, Afyon, Isparta ve Kütahya illeridir. Odunları bedelli kabul edilen bir ağaç çeşididir. Çoklukla mobilya kaplaması ve parke üretiminde kullanılır.
Sığla Ağacı
Sığla ağacı Türkiye’de en sık Muğla ve Fethiye civarlarında görülür. Çınarı andıran sığla ağacının uzunluğu 20 metreye kadar uzayabilir. Kimi bölgelerde Günlük Ağacı olarak da anılır
İspir Meşesi
İspir Meşesi Yozgat, Kastamonu ve Doğu Anadolu bölgesinin genelinde görülebilen bir cinstir. Çok kısa yaprak saplarına sahip olan bu meşe çeşidinin uzunluğu yaklaşık olarak 6-7 metreye kadar uzayabilir.
Datça Hurması
Teke Yarımadası ve Datça’da yetişen bir bitkidir. Ortalama 10-15 metre uzunluğunda olan Datça Hurması ağacının meyveleri 1.5 cm uzunluğunda ve sarı-kahverengi içinde renk tonlarına sahiptir. Datça hurması ağaçları şiddetli rüzgarlardan olumsuz etkilendikleri için ekseriyetle derin vadilerde hayatta kalmayı başarabiliyorlar.
Kazdağı Göknarı
Sırf Kazdağı’nda görülebilen bu tıbbın uzunluğu yaklaşık 30 metreye kadar uzayabilir. Yaprakları yassı olan Kazdağı Göknarının doruğunda bulunan kozalakları yaklaşık olarak 20 cm uzunluğuna ulaşabilir. Rutubetli toprakları fazlaca seven ve uygun şartlarda süratli büyüyen bir cinstir.
Anadolu Glayölü
Çoklukla Akdeniz ve Ege Bölgelerinde rastlanılan Anadolu Glayölü, Kızılçam ormanları ve makilerde bahar ve yaz aylarında görülür. Çok narin bir endemik bitki olan Anadolu Glayölü, süratli azalma niçiniyle büsbütün yok olma riskiyle karşı karşıya gelmiş bir bitkidir.
Aykırı Lale
Anadolu’da şimdi her bölgede rastlanılan bu çiçek çeşidi en hayli Hakkari ve Van bölgelerinde yetişir. Her kolunda 6 yaprak bulunan Aksi Lale’nin uzunluğu yaklaşık 70 cm kadar uzar. Ekseriyetle 1000-3000 metre içindeki rakımlarda görülür.
Antalya Çiğdemi
Antalya Çiğdemi, isminden da anlaşılacağı üzere sırf Antalya’da yetişen bir cinstir. Dağınık quercus ormanlarında dağınık biçimde bulunur. Ekim ayından Aralık ayına kadar çiçek açar ve çiçeklerini korur. Çoklukla 1000 metre civarındaki yükseltilerde görülür tıpkı kökten senelerca yeni filizler verebilir.
Zambakgiller
Türkiye’de 430 farklı çeşidi bulunan Zambakgiller en sık Manisa’da görülürler. Endemik cins olan bu bitki ekseriyetle 500 ila 2000 rakımları içinde görülmektedir. Mayıs ayının başları ve Haziran ayında çiçek açarlar. Yaprakları şertisi ve yassı yapıdadır. Adasoğanı, sarısabır ve mügeçiçeği zambakgiller familyasına ilişkin çeşitlerdir.
Kral Eğreltisi
Başta Karadeniz Bölgesi olmak üzere ülkemizdeki nemli topraklarda görülür. Dere kenarı, nemli çayır ve bataklıklar en sık görüldükleri ortamlardır. 4-6 cm uzunluğundaki yaprakların oluşturduğu kısımlar 1-2 metre ortası uzunluktadır. Temmuz ve Ağustos aylarından itibaren olgunlaşmaya başlarlar. Çok yıllık bitkiler grubundadır.
Ne kadar günümüz şartlarında eskiye kıyasla yeşili daha az görüyor olsak bile hala biroldukça ormanlık vb. arazi kendi hoşluğunu muhafazaya devam ediyor. Olağan ki birfazlaca yerde de endemik bitkiler üremeye devam ediyor. Pekala nedir bu endemik bitki ve niye ismi endemik bitki?
Endemik bitki nedir?
Endemik ismi Yunanca’daki “endemos” (indigenos) sözünden gelmektedir. Endemik bitki dünyanın sadece tek bir yerinde yetişen özel bitkilere verilen genel bir isimdir ve Türkiye yaklaşık 3000 kadar endemik bitkiye mesken sahipliği yapıyor. Öteki bir deyişle Türkiye’deki bitkilerin %30’u endemik bitki cinsinde.
Türkiye’nin bu kadar fazla endemik bitkiye konut sahipliği yapmasının niçini ise en başta ve en büyük olarak sahip olduğu coğrafik pozisyonun getirileri diyebiliriz. Dört mevsime birden elverişli olması, yağış tarafından güçlü oluşu, dağlık ve engebeli yerlerin bolluğu yardımıyla endemik bitkilerin oluşumu için uygun bir ekosistem oluşabiliyor. Bu endomik bitkilerden birkaçı ise şöyle:
Türkiyede yetişen 10 endemik bitki:
- Kasnak Meşesi
- Sığla Ağacı
- İspir Meşesi
- Datça Hurması
- Kazdağı Göknarı
- Anadolu Glayölü
- Zıt Lale
- Antalya Çiğdemi
- Zambakgiller
- Kral Eğreltisi
En sık görüldüğü bölgeler Konya, Afyon, Isparta ve Kütahya illeridir. Odunları bedelli kabul edilen bir ağaç çeşididir. Çoklukla mobilya kaplaması ve parke üretiminde kullanılır.
Sığla Ağacı
Sığla ağacı Türkiye’de en sık Muğla ve Fethiye civarlarında görülür. Çınarı andıran sığla ağacının uzunluğu 20 metreye kadar uzayabilir. Kimi bölgelerde Günlük Ağacı olarak da anılır
İspir Meşesi
İspir Meşesi Yozgat, Kastamonu ve Doğu Anadolu bölgesinin genelinde görülebilen bir cinstir. Çok kısa yaprak saplarına sahip olan bu meşe çeşidinin uzunluğu yaklaşık olarak 6-7 metreye kadar uzayabilir.
Datça Hurması
Teke Yarımadası ve Datça’da yetişen bir bitkidir. Ortalama 10-15 metre uzunluğunda olan Datça Hurması ağacının meyveleri 1.5 cm uzunluğunda ve sarı-kahverengi içinde renk tonlarına sahiptir. Datça hurması ağaçları şiddetli rüzgarlardan olumsuz etkilendikleri için ekseriyetle derin vadilerde hayatta kalmayı başarabiliyorlar.
Kazdağı Göknarı
Sırf Kazdağı’nda görülebilen bu tıbbın uzunluğu yaklaşık 30 metreye kadar uzayabilir. Yaprakları yassı olan Kazdağı Göknarının doruğunda bulunan kozalakları yaklaşık olarak 20 cm uzunluğuna ulaşabilir. Rutubetli toprakları fazlaca seven ve uygun şartlarda süratli büyüyen bir cinstir.
Anadolu Glayölü
Çoklukla Akdeniz ve Ege Bölgelerinde rastlanılan Anadolu Glayölü, Kızılçam ormanları ve makilerde bahar ve yaz aylarında görülür. Çok narin bir endemik bitki olan Anadolu Glayölü, süratli azalma niçiniyle büsbütün yok olma riskiyle karşı karşıya gelmiş bir bitkidir.
Aykırı Lale
Anadolu’da şimdi her bölgede rastlanılan bu çiçek çeşidi en hayli Hakkari ve Van bölgelerinde yetişir. Her kolunda 6 yaprak bulunan Aksi Lale’nin uzunluğu yaklaşık 70 cm kadar uzar. Ekseriyetle 1000-3000 metre içindeki rakımlarda görülür.
Antalya Çiğdemi
Antalya Çiğdemi, isminden da anlaşılacağı üzere sırf Antalya’da yetişen bir cinstir. Dağınık quercus ormanlarında dağınık biçimde bulunur. Ekim ayından Aralık ayına kadar çiçek açar ve çiçeklerini korur. Çoklukla 1000 metre civarındaki yükseltilerde görülür tıpkı kökten senelerca yeni filizler verebilir.
Zambakgiller
Türkiye’de 430 farklı çeşidi bulunan Zambakgiller en sık Manisa’da görülürler. Endemik cins olan bu bitki ekseriyetle 500 ila 2000 rakımları içinde görülmektedir. Mayıs ayının başları ve Haziran ayında çiçek açarlar. Yaprakları şertisi ve yassı yapıdadır. Adasoğanı, sarısabır ve mügeçiçeği zambakgiller familyasına ilişkin çeşitlerdir.
Kral Eğreltisi
Başta Karadeniz Bölgesi olmak üzere ülkemizdeki nemli topraklarda görülür. Dere kenarı, nemli çayır ve bataklıklar en sık görüldükleri ortamlardır. 4-6 cm uzunluğundaki yaprakların oluşturduğu kısımlar 1-2 metre ortası uzunluktadır. Temmuz ve Ağustos aylarından itibaren olgunlaşmaya başlarlar. Çok yıllık bitkiler grubundadır.