Wilson Unsurları Nedir? Hususları, Gayesi, Kıymeti, Sonuçları

anlatamadım

New member
28 Temmuz 1914 tarihinde başlayan ve 4 yıl boyunca devam eden, dünyanın en büyük global savaşlarından bir tanesi olan Birinci Dünya Savaşı daha sonrasında farklı antlaşmalar sağlandı. Milyonlarca askerin ve sivil vatandaşın hayatını kaybettiği, iktisadın neredeyse çöktüğü bir devir olduğu için yoksulluğun olduğu bu devir daha sonrasında, devrin ABD Lideri tarafınca Wilson İlkeleri olarak bildiğimiz maddeler yayımlandı. ABD Kongresi’nde duyurulan Wilson unsurlarının maksadı her ne kadar barış olsa bile, birtakım ülkeler tarafınca farklı bir biçimde yorumlandı.

Birinci Dünya Savaşı, dünya genelinde tesirli olan bir savaştı ve kararında maddi ve manevi büyük hasarlar meydana getirdi. Savaş daha sonrasında artık daima savaşmaktan sıkılan milletler, barışa yönelik adımlar atmaya başladı ve sıkıntılar siyasi masalarda çözülmeye başlandı. Bu süreçte de Amerika Birleşik Kongresi’nde Wilson Prensipleri belirtildi. Kimi ülkeler tarafınca kabul edilen bu prensipler, kimi ülkeler tarafınca da desteklenmeyerek, unsurların aslında farklı manalara sahip olduğu söylendi. Dilerseniz lafı hiç uzatmayalım ve gelin daima birlikte Wilson Unsurları nedir, inceleyelim.

Wilson prensipleri nedir? Hususları, maksadı, kıymeti ve sonuçları:

Wilson Unsurları nedir, kaç husustan oluşur?
Wilson İlkeleri’nin maddeleri
Wilson İlkeleri’nin hedefi nedir?
Wilson İlkeleri’nin önemi
Wilson İlkeleri’nin neticeleri



Wilson Prensipleri nedir, kaç unsurdan oluşur?


Tüm dünyayı etkileyen Birinci Dünya Savaşı’nın sonlarına gerçek, periyodun Amerika Birleşik Devletleri Lideri Woodrow Wilson tarafınca 14 ilke belirtildi. ABD Lideri, ismine Wilson Prensipleri olarak bilinen bu unsurları açıklayarak, dünya üzerinden yenidendan bu usul savaşların meydana gelmemesini ve artık tamamiyle barış odaklı ilgiler kurulmasını istiyordu.

Amerika Birleşik Devletleri Kongresi’nde, lider Wilson tarafınca açıklanan bu 14 prensip, yeni bir dünya düzeninin birinci adımlarındandır diyebiliriz. O periyot açıklanan bu unsurlar, savaşa giren ülkelerin büyük bir çoğunluğu tarafınca kabul edilmedi.

Wilson İlkeleri’nin unsurları:


  1. Yapılacak olan tüm barış antlaşmaları tamamiyle açık ve şeffaf bir biçimde yapılacak, uluslar ortası kapalı antlaşmalar artık yapılmayacak. Zımnî diplomasi tamamiyle ortadan kalkacak, yerine açık diplomasi gelecek.
  2. Uluslararası kontratlar ile kapatılan denizler dışında, tüm denizlerde gidiş geliş tamamiyle hür olacak.
  3. Bu barışa katılacak uluslar içinde iktisada yönelik bütün maniler kaldırılacak, ticari münasebetler esnasınsa eşitlik kabul edilecek.
  4. Ülkelerdeki silah gücü, ülkenin iç güvenliğini koruyabilecek düzeye indirilecek ve ülkeler bunun dışında silahlanmayacak.
  5. Sömürgelerin yaptığı talepler, tamamiyle tarafsız bir biçimde ele alınacak ve halkın çıkarları da düşünülerek bir sonuca varılacak.
  6. Rusya’da bulunan tüm yabancı askerler geri çekilecek, Rusya’nın yenidendan kendisi tarafınca yönetilmesi için tedbirler alınacak.
  7. Yabancı askerler Belçika’dan çekilecek, Belçika bir daha özgürlük haklarına sahip olacak.
  8. Fransa’ya yapılan haksızlığa son verilecek, işgal edilen Fransız toprakları yinedan Fransa’ya geri verilecek.
  9. İtalya ülkesinin hudutları, ulusal seviyede yenidendan düzenlenecek.
  10. Avusturya-Macaristan halkının uluslar içindeki yeri korunacak, halk garanti altına alınacak ve halka özerk gelişme imkanı tanınacak.
  11. Sırbistan denizde özgür ve emniyetli bir kapıya sahip olacak, Romanya, Sırbistan ve Karadağ yabancı askerler tarafınca boşaltılacak ve geri iade edilecek, Balkan devletleri birbirleriyle olan ulusal bağlarını yinedan dostça düzenleyecek. Balkan devletlerine uluslar ortası siyasal ve ekonomik bağımsızlıklarının, sonlarının korunacağı hakkında garantiler verilecek.
  12. Osmanlı İmparatorluğu’nda bulunan Türk kısımlara egemenlik hakkı tanınacak, Türk idaresinde bulunan başka uluslara da özerk bir gelişme için fırsat sağlanacak. Çanakkale Boğazı uluslar ortası garanti çerçevesinde tüm devletlerin ticari gemilerine açılacak.
  13. Bağımsız Polonya devleti kurulacak
  14. Tüm devletlerin siyasi bağımsızlık ve toprak bütünlüğünü karşılıklı bir biçimde garanti altına almak gayesiyle, Milletlerarası Milletler Teşkilatı kurulacak.
Peki Wilson İlkeleri’nin emeli nedir?


Woodrow Wilson
tarafınca açıklanan Wilson İlkeleri’nin hedefi nedir sorusuna gelecek olursak, prensipler ABD çıkarlarına hizmet ediyor. Her ne kadar Wilson bu prensiplerin kapalı hedeflerini lisana getirmese bile, başka ülkeler tarafınca bu unsurların zımnî maksatları olduğunu söylendi.

Wilson Unsurları, açık olarak baktığımızda; yeni sömürgelerin önüne geçebilebilmesi, işgal edilen ülkelerin haklarının ve topraklarının yenidendan geri verilebilmesi, tüm mukavelelerin açık bir biçimde yapılması ve savaşın son bulması üzere hedeflere sahip. Başka ülkelere göre Wilson Prensipleri, ABD’nin başka ülkeler içinde yapılan antlaşmayı görüntüleyebilmeyi hedeflediğini söylüyordu ve ABD, bu antlaşmalara gerektiğinde müdahale etme hakkını da kazanmaya çalışıyordu. Bu hususları kapsayan unsur ise gerçekleşmedi.

Osmanlı İmparatorluğu’na verilen hak, İmparatorluğun toprak ve nüfus bütünlüğünü büyük ölçüde kaybetmesine niye oldu. Zira bölge halkları kendi devletlerini kurabilme imkanını yakaladı.

Wilson İlkeleri’nin kıymetine bakalım:


Amerika Birleşik Devletleri tarafınca duyurulan Wilson İlkeleri, açık olduğu kadar saklı niçinlere de sahip olsa bile, Birinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinde büyük bir rol oynamayı başardı. Zira İttifak Devletleri bu unsurlar kararında umutlandı. Bu unsurlara nazaran ziyan nazarann ülkeler yinedan işgalden kurtulacak, ekonomik özgürlüklerine geri kavuşacaktı. İttifak Devletleri her ne kadar bu unsurları bir kurtuluş yolu olarak tanımlamış olsa bile, İtilaf Devletleri bir üst başlıkta bahsetmiş olduğumiz bilinmeyen niçinlerini ortaya çıkardı.

Wilson İlkeleri’nin sonuçları:


Savaş daha sonrasında mağlup olan devletler, Wilson Prensipleri hakkında ümitlendiler. Zira, Wilson Prensipleri savaş yerine tamamiyle barışı hedefledi. birebir vakitte, İtilaf Devletleri bu unsurları kabul görmedi. Ancak Amerika’dan gelen takviyesi de kaybetmemek ismine, kabul etmiş görünümü vermeye çalıştı. Galip ülkeler, bu prensipleri kendilerince yorumladılar ve prensiplerin asıl hedefini deklare ettilar.

aynı vakitte, 12. unsurda bulunan Osmanlı İmparatorluğu unsuru ile bir arada azınlıkların bağımsız devlet kurabilme imkanını kazandı. Bu da Osmanlı İmparatorluğu’nun topraklarının parçalanmasına niye oldu.

Birinci Dünya Savaşı daha sonrasında ABD Lideri tarafınca açıklanan Wilson Prensipleri, her ne kadar barışı sağlamaya çalışsa bile birtakım dengesizliklere yol açtı. Sizler için ABD Kongresi’nde duyurulan Wilson Unsurları nedir, Wilson Prensipleri gayesi nedir üzere soruları yanıtladık. Sizler ABD Lideri Woodrow Wilson tarafınca açıklanan Wilson Unsurları hakkında ne düşünüyorsunuz? Bizlerle yorumlarda paylaşmayı unutmayın.
 
Üst