anlatamadım
New member
Bilgisayarlar, halihazırda hayatımızı sürdürmemizde en temel araçlar haline dönüşmüşken, hayatımızdaki baskınlıkları da günden güne artıyor. Pekala, her gün bilgisayarımızda bir tuşa bastığımız bu aygıtlar tarafınca nasıl anlaşılıyor? Bilgisayarlar, bir tuşa bastığımızı nereden biliyor ve bunu bir harf ya da hareket olarak ekrana yansıtıyor?
Bu sorunun karşılığı, aslında gün geçtikçe bilgisayar teknolojisinin ilerlemesiyle bir arada değişiyor. Lakin temel mantık aslında daima tıpkı kalıyor. Gelin, bir bilgisayarın klavyedeki bir tuşa bastığımızda ne yaptığını adım adım ayrıntılı olarak anlatalım.
Bilgisayarlar, klavyede bir tuşa bastığınızda ne yapıyor?
Bilgisayar klavyesinde hangi tuşa basmamızla ekranda bunun yanıtını görmemiz, yalnızca bilgisayar ya da klavyede bulunan bir bileşen ile gerçekleşmiyor. Aslında sadece milisaniyelerden bile kısa süren bu süreçte bilgisayarınızın anakartından işlemcisine ve ekran kartına her bir bileşen bir rol oynuyor. Birinci tuşa bastığımız andan itibaren gerçekleşen süreçler de şöyle oluyor:
Parmağımızla tuşa bastık: birinci vakit içinderda ne yaşanıyor?
Parmağınızla şu anda klavyenizdeki ‘A’ tuşuna bastığınız anda, bu tuşun altında bulunan devrede bir hareketlilik yaşanıyor. Bastığınız tuşun altındaki sistem, klavyedeki devrede tam altında bulunan noktada devre kartıyla temas ediyor. Bu temas kararında klavye devresinde bir akım oluşuyor. Yani bastığınız tuş, aslında klavye devresinde bir anahtar fonksiyonu görüyor.
Akım oluştu, pekala bilgisayar bu akımı nasıl tespit ediyor?
Oluşan elektrik akımıyla birlikte klavyelerde ya da bilgisayarlarda yerleşik olarak bulunan ‘klavye kontrolcüsü’ devreye giriyor. Bu denetimci, günümüz bilgisayarlarında anakartlarda bulunan özel giriş/çıkış (I/O) modüllerinde (özellikle laptoplarda) yerleşik olarak yahut direkt klavyelerin kendi bünyesinde yer alıyor. Klavyeye basmanızla birlikte oluşan akım, bu denetimci tarafınca yakalanıyor.
Kontrolcü, yakaladığı akıma nazaran ‘scan code (tarama kodu)’ oluşturuyor. Klavyenizdeki her bir tuş, kendine has özel bir tarama koduna sahip. Yalnızca 0 ve 1’lerden oluşan bu kod, USB kablo, laptop ise direkt devre ya da Bluetooth ise bilgisayarınıza taktığınız alıcı aracılığıyla elektriksel vuru ya da sinyal olarak gönderiliyor olarak bilgisayarınıza gönderiliyor.
Bu kod nereye gönderiliyor? elbette bilgisayarın beyni olan işlemciye:
Tarama kodu, bilgisayarımızın işlemcisine ulaşıyor. İşlemci, bu kodu alarak yönettiği işletim sistemi üzerinden yorumluyor. İşletim sistemi, saniyede sayısız sefer bir klavyede tuşa basılıp basılmadığını denetim ediyor. Aslında her seferinde kendi kendine “Tuşa basıldı mı?” diye soruyor. Siz bir tuşa basarak işlemcinize tarama kodu gönderdiğinizde de bu sorunun yanıtı ‘Evet!’ oluyor ve daha sonraki adımlara geçiliyor.
İşletim sistemi, bu tarama kodunu aldıktan daha sonra bir ‘olay’ başlatıyor. Bu olay ortasında sistem, 0 ve 1’lerden oluşan tarama kodunu, her karaktere bir sayı bedeli karşılığının atandığı ve günümüzde tüm teknolojik aygıtlarda standart olarak kullanılan Unicode koduna yahut ASCII’ye dönüştürüyor. Kod, artık 0 ve 1’lerden değil, hayli daha varlıklı bir yapıdan oluşuyor.
Artık tuşun ne yapacağı uygulamalara bağlı oluyor:
Bastığınız tuş yahut tuşlar ile gönderdiğiniz kodlar, bilgisayar tarafınca yorumlanarak evvelinde belirlenen biçimde süreçler gerçekleştiriyor. Örneğin yalnızca bir harfe bastıysanız bu harfe basıldığı bilgisi, kullanmakta olduğunuz uygulamaya gönderiliyor. Bunun yorumlanması da uygulamaya kalıyor.
Örneğin, Microsoft Word ‘A’ tuşuna bastığınızda bu komutu ekrana ‘a’ harfinin yazdırılması olarak aktarırken Valorant ise bu tuşu karakterimizi sola hareket ettirmemiz istediğimiz halinde yorumluyor.
Ama ekranımıza hâlâ hiç bir şey yansımadı? İşte artık yansıyacak:
Tüm bu adımların akabinde işletim sistemi tarafınca sunulan kodu kendi ortasında yorumlayan uygulama, bu yorumlamasını 0 ve 1’lerden oluşan koda dönüştürüyor. Yorumlanmış kod, yine işlemciye geri gönderiliyor. İşlemci ise bu kodu olduğu üzere alarak harici ya da kendi bünyesinde bulunan grafik işlemcisine gönderiyor. Grafik işlemcisi de bu kodu elektrik sinyalleri olarak monitöre gönderiyor. Biz de bu elektrik sinyalinin karşılığını monitörümüze yansıyan manzarayla birlikte görüyoruz.
Tabii monitörümüzde gördüğümüz bu pikseller, aslında epeyce daha farklı bir müddetç kararında ortaya çıkıyor. Bu süreci özet geçmek gerekirse, bir daha Microsoft Word üzerinden gitmek biraz daha sıradan olacaktır. Bilgisayarımız, Word’te hangi harfin girileceğini belirledikten daha sonra bunun hangi yazı tipinde olduğunu denetim ediyor. Akabinde bu sinyaller, monitöre “Bak, ‘a’ harfini bu türlü göstereceksin” diyen elektrik sinyalleri gönderiyor.
Yukarıda anlattığımız her bir olay da aslında kodlar aracılığıyla değil, elektrik sinyalleriyle gerçekleşiyor. Kodlar, bu sinyaller için oluşturduğumuz, elektrik sinyallerindeki voltajın insan tarafınca daha kolay okunmasını sağlayacak sistem idi. Bilgisayarlarımızdaki bileşenlerin tek anladığı ve yorumladığı şey ise voltajdaki değişimlerden oluşuyor.
Bu sorunun karşılığı, aslında gün geçtikçe bilgisayar teknolojisinin ilerlemesiyle bir arada değişiyor. Lakin temel mantık aslında daima tıpkı kalıyor. Gelin, bir bilgisayarın klavyedeki bir tuşa bastığımızda ne yaptığını adım adım ayrıntılı olarak anlatalım.
Bilgisayarlar, klavyede bir tuşa bastığınızda ne yapıyor?
Bilgisayar klavyesinde hangi tuşa basmamızla ekranda bunun yanıtını görmemiz, yalnızca bilgisayar ya da klavyede bulunan bir bileşen ile gerçekleşmiyor. Aslında sadece milisaniyelerden bile kısa süren bu süreçte bilgisayarınızın anakartından işlemcisine ve ekran kartına her bir bileşen bir rol oynuyor. Birinci tuşa bastığımız andan itibaren gerçekleşen süreçler de şöyle oluyor:
Parmağımızla tuşa bastık: birinci vakit içinderda ne yaşanıyor?
Parmağınızla şu anda klavyenizdeki ‘A’ tuşuna bastığınız anda, bu tuşun altında bulunan devrede bir hareketlilik yaşanıyor. Bastığınız tuşun altındaki sistem, klavyedeki devrede tam altında bulunan noktada devre kartıyla temas ediyor. Bu temas kararında klavye devresinde bir akım oluşuyor. Yani bastığınız tuş, aslında klavye devresinde bir anahtar fonksiyonu görüyor.
Akım oluştu, pekala bilgisayar bu akımı nasıl tespit ediyor?
Oluşan elektrik akımıyla birlikte klavyelerde ya da bilgisayarlarda yerleşik olarak bulunan ‘klavye kontrolcüsü’ devreye giriyor. Bu denetimci, günümüz bilgisayarlarında anakartlarda bulunan özel giriş/çıkış (I/O) modüllerinde (özellikle laptoplarda) yerleşik olarak yahut direkt klavyelerin kendi bünyesinde yer alıyor. Klavyeye basmanızla birlikte oluşan akım, bu denetimci tarafınca yakalanıyor.
Kontrolcü, yakaladığı akıma nazaran ‘scan code (tarama kodu)’ oluşturuyor. Klavyenizdeki her bir tuş, kendine has özel bir tarama koduna sahip. Yalnızca 0 ve 1’lerden oluşan bu kod, USB kablo, laptop ise direkt devre ya da Bluetooth ise bilgisayarınıza taktığınız alıcı aracılığıyla elektriksel vuru ya da sinyal olarak gönderiliyor olarak bilgisayarınıza gönderiliyor.
Bu kod nereye gönderiliyor? elbette bilgisayarın beyni olan işlemciye:
Tarama kodu, bilgisayarımızın işlemcisine ulaşıyor. İşlemci, bu kodu alarak yönettiği işletim sistemi üzerinden yorumluyor. İşletim sistemi, saniyede sayısız sefer bir klavyede tuşa basılıp basılmadığını denetim ediyor. Aslında her seferinde kendi kendine “Tuşa basıldı mı?” diye soruyor. Siz bir tuşa basarak işlemcinize tarama kodu gönderdiğinizde de bu sorunun yanıtı ‘Evet!’ oluyor ve daha sonraki adımlara geçiliyor.
İşletim sistemi, bu tarama kodunu aldıktan daha sonra bir ‘olay’ başlatıyor. Bu olay ortasında sistem, 0 ve 1’lerden oluşan tarama kodunu, her karaktere bir sayı bedeli karşılığının atandığı ve günümüzde tüm teknolojik aygıtlarda standart olarak kullanılan Unicode koduna yahut ASCII’ye dönüştürüyor. Kod, artık 0 ve 1’lerden değil, hayli daha varlıklı bir yapıdan oluşuyor.
Artık tuşun ne yapacağı uygulamalara bağlı oluyor:
Bastığınız tuş yahut tuşlar ile gönderdiğiniz kodlar, bilgisayar tarafınca yorumlanarak evvelinde belirlenen biçimde süreçler gerçekleştiriyor. Örneğin yalnızca bir harfe bastıysanız bu harfe basıldığı bilgisi, kullanmakta olduğunuz uygulamaya gönderiliyor. Bunun yorumlanması da uygulamaya kalıyor.
Örneğin, Microsoft Word ‘A’ tuşuna bastığınızda bu komutu ekrana ‘a’ harfinin yazdırılması olarak aktarırken Valorant ise bu tuşu karakterimizi sola hareket ettirmemiz istediğimiz halinde yorumluyor.
Ama ekranımıza hâlâ hiç bir şey yansımadı? İşte artık yansıyacak:
Tüm bu adımların akabinde işletim sistemi tarafınca sunulan kodu kendi ortasında yorumlayan uygulama, bu yorumlamasını 0 ve 1’lerden oluşan koda dönüştürüyor. Yorumlanmış kod, yine işlemciye geri gönderiliyor. İşlemci ise bu kodu olduğu üzere alarak harici ya da kendi bünyesinde bulunan grafik işlemcisine gönderiyor. Grafik işlemcisi de bu kodu elektrik sinyalleri olarak monitöre gönderiyor. Biz de bu elektrik sinyalinin karşılığını monitörümüze yansıyan manzarayla birlikte görüyoruz.
Tabii monitörümüzde gördüğümüz bu pikseller, aslında epeyce daha farklı bir müddetç kararında ortaya çıkıyor. Bu süreci özet geçmek gerekirse, bir daha Microsoft Word üzerinden gitmek biraz daha sıradan olacaktır. Bilgisayarımız, Word’te hangi harfin girileceğini belirledikten daha sonra bunun hangi yazı tipinde olduğunu denetim ediyor. Akabinde bu sinyaller, monitöre “Bak, ‘a’ harfini bu türlü göstereceksin” diyen elektrik sinyalleri gönderiyor.
Yukarıda anlattığımız her bir olay da aslında kodlar aracılığıyla değil, elektrik sinyalleriyle gerçekleşiyor. Kodlar, bu sinyaller için oluşturduğumuz, elektrik sinyallerindeki voltajın insan tarafınca daha kolay okunmasını sağlayacak sistem idi. Bilgisayarlarımızdaki bileşenlerin tek anladığı ve yorumladığı şey ise voltajdaki değişimlerden oluşuyor.